Bulut bilişim, işletmelere hızlı, esnek ve maliyet tasarrufu sağlayan çözümler sunar. Bu alanda sıkça karşılaşılan SAAS, IAAS ve PAAS terimleri, farklı bulut hizmet modellerini ifade eder. Her model, işletmelerin belirli ihtiyaçlarına yönelik avantajlar sunar. Öncelikle bu terimlerin ne anlama geldiğini ve nasıl kullanıldığını inceleyelim.
SAAS Nedir? – SAAS Açılımı: Software as a Service
SAAS, “Software as a Service” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçe anlamı “Hizmet Olarak Yazılım”dır. Bu modelde, kullanıcılar yazılıma internet üzerinden erişim sağlar ve yazılımın kurulum, bakım veya güncelleme süreçlerinden sorumlu olmazlar. Bu hizmet, yazılım sağlayıcısı tarafından yönetilir ve kullanıcıya kullanıma hazır şekilde sunulur. Türkiye’de de SAAS örnekler artık çok fazla örneğin en eskilerinden biri muhasebe yazılımı Paraşüt ‘tür. Bir diğer örnek ise Dropbox’dur.
SAAS projeler abonelik modeli ile çalışıyor. Hizmetler paketlere göre sınıflandırılıyor. Hizmet sağlayıcısı ihtiyaca göre yada aylık, yıllık olarak bölebilir bu sistemi.
Örneğin Salesforce pek çok farklı hizmet içerisinde planları farklı fiyatlarda ihtiyaçlara göre bölmüş. Türkiye’den verdiğimiz örnekte ise Paraşüt oluşturduğu paketleri müşterilerinden aldığı içgörülere göre sınıflandırmış. Burada amacımız herhangi markayı öne çıkarmak değil yalnızca örneklendirmektir.
SAAS projelerde doğrudan yazılımı geliştiren firmaya ödeme yaparsınız. Yazılımı geliştiren firma da herhangi bir güncelleme yaptığında tüm müşterilerine bu yenilikleri eş zamanlı olarak sunar. Bir diğer en büyük artısı da ölçeklenebilir olmasıdır; çoğu zaman yalnızca bir tuş ile planınızı yükselterek ihtiyaçlarınızı karşılamaya devam edebilirsiniz.
SAAS Modelinin Avantajları:
- Kolay Erişim: Yazılıma internet bağlantısı olan her yerden erişebilirsiniz.
- Düşük Maliyet: Donanım, bakım ve altyapı masrafları ortadan kalkar.
- Otomatik Güncellemeler: Yazılım sağlayıcısı düzenli güncellemeler yapar.
- Ölçeklenebilirlik: Kullanıcı sayısı ve özellikler kolayca artırılabilir.
SAAS Modelinin Dezavantajları:
- Bağlantı Bağımlılığı: Yazılım internet bağlantısı olmadan kullanılamaz.
- Veri Güvenliği: Veriler genellikle üçüncü taraf sunucularda saklandığı için güvenlik endişeleri olabilir.
- Kısıtlı Özelleştirme: Standart yazılımlar, bazı özel ihtiyaçlara uygun olmayabilir.
SAAS Örnekleri: Google Workspace, Microsoft 365, Zoom.
IAAS Nedir? – IAAS Açılımı: Infrastructure as a Service
IAAS, “Infrastructure as a Service” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı “Hizmet Olarak Altyapı”dır. Bu modelde, kullanıcıya işlem gücü, depolama ve ağ kaynakları gibi sanal altyapı hizmetleri sunulur. Kullanıcı, altyapı üzerinde tam kontrol sahibidir ve işletim sistemi ile uygulamaları yönetmekle yükümlüdür.
IAAS Modelinin Avantajları:
- Esneklik: Kaynaklar ihtiyaçlara göre artırılabilir veya azaltılabilir.
- Kontrol: Altyapı üzerinde tam kontrol sağlar.
- Maliyet Verimliliği: Sadece kullanılan kaynaklar kadar ödeme yapılır.
- Hızlı Kurulum: Yeni sunucular dakikalar içinde oluşturulabilir.
IAAS Modelinin Dezavantajları:
- Yönetim Yükü: Altyapının ve uygulamaların bakımından kullanıcı sorumludur.
- Güvenlik Riskleri: Yanlış yapılandırmalar güvenlik açıklarına yol açabilir.
- Bağımlılık: Kullanıcı, altyapı sağlayıcısına bağımlı hale gelebilir.
IAAS Örnekleri: Amazon Web Services (AWS), Microsoft Azure, Google Cloud Platform.
PAAS Nedir? – PAAS Açılımı: Platform as a Service
PAAS, “Platform as a Service” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçe anlamı “Hizmet Olarak Platform”dur. Bu model, geliştiricilere uygulama geliştirme, test etme ve dağıtma platformları sunar. Kullanıcı, altyapıyı yönetmek yerine tamamen uygulama geliştirme süreçlerine odaklanır.SAAS modelinden farklı olarak yazılım sunmak yerine yazılım geliştirilecek bir ortam sunar diyebiliriz kısaca.
PAAS Modelinin Avantajları:
- Hızlı Geliştirme: Önceden yapılandırılmış araçlar sayesinde süreçler hızlanır.
- Bakım Kolaylığı: Altyapının yönetimi hizmet sağlayıcısı tarafından yapılır.
- Entegrasyon: Diğer yazılımlar ve hizmetlerle kolay entegrasyon sağlar.
- Ölçeklenebilirlik: Kullanıcı taleplerine göre kaynaklar artırılabilir.
PAAS Modelinin Dezavantajları:
- Sınırlı Özelleştirme: Kullanıcı, platformun sunduğu özelliklerle sınırlıdır.
- Taşınabilirlik Zorlukları: Uygulamaları başka platformlara taşımak zor olabilir.
- Bağımlılık: Kullanıcı, hizmet sağlayıcısının platformuna bağımlı hale gelir.
PAAS Örnekleri: Google App Engine, Heroku, Microsoft Azure App Service.
SAAS, IAAS ve PAAS Arasındaki Farklar
Bu üç model, temel olarak sundukları hizmet kapsamı ve yönetim düzeyleriyle birbirinden ayrılır:
| Özellik | SAAS | IAAS | PAAS |
| Kontrol Seviyesi | Düşük | Yüksek | Orta |
| Yönetim Sorumluluğu | Hizmet Sağlayıcı | Kullanıcı | Paylaşılan |
| Özelleştirme İmkanı | Kısıtlı | Yüksek | Orta |
Doğru Modeli Seçmek
Doğru modeli seçmek, işletmenin ihtiyaçlarına bağlıdır:
SAAS: Teknik bilgi gerektirmeyen standart yazılım ihtiyaçları için uygundur.
IAAS: Yüksek kontrol ve özelleştirme isteyen işletmeler için idealdir.
PAAS: Altyapı yönetimiyle uğraşmadan uygulama geliştirmek isteyen geliştiriciler için en iyi tercihtir.
Bulut bilişim çözümleri, işletmelerin operasyonel verimliliğini artırır ve maliyetleri optimize eder. SAAS, IAAS ve PAAS modelleri arasındaki farkları anlamak, stratejik kararları kolaylaştırır. İşletmenizin ihtiyaçlarını doğru analiz ederek, en uygun çözümü seçebilirsiniz
